Raison d’etre

Ek belê—glo dit of nie—in die digkuns:
maak kiste vol woorde bymekaar en kaste vol beelde
en kluise vol metafore en ryg op hangers honderde—
nee duisende—rympare en in houers prop ek klingelde klinkers
vir binnerym okkasies en ek maak plakboeke vol intertekstuele assosiasies
en emosies word versigtig volgens kwaliteit (pyn of plesier) 
en intensiteit (soensag of donnershard) 
en langdurigheid (oogwink flink of tot-die-dood-ons-skei)
gekategoriseer en ervarings word vernuftig alfabeties geïndekseer:

A vir aarbeie en room: onthou jy?
B vir borste en boude. Hoofsaaklik joune.
C vir cafés en cinq à sept, en so aan,
D tot Z.

My geliefde, pardon die cliché:
jy’s my vers se raison d’etre.

Ek mis jou (nuwer weergawe)

Aangepaste weergawe. Sien oorspronklike hier.


Ek mis jou.
Met elke klop mis my hart jou.

My oë mis jou lyn, versigtig getrek
met ’n Pigmalion-pen: van jou kroontjie,
jou wenkbrou, jou neus, jou heuningsoet
lippe en ken, alles kunstig uitgebytel.

My honger hande lus na jou vorme:
jou nek-skouerkromme, jou middelkurwe,
borste, dye, boude, bene, kuite, enkels, lieste,
vrug: volmaak my lekkende bakhandpalms.

Ek mis jou.
Met elke lewe mis my siel jou.


... Sanko Lewis

as ek kon

'n Vertaling uit Engels van my gedig "A Love Proposal"


as ek
my hart soos 'n perske kon oes
dit uit my bors kon pluk
uit die hok kon steel
die aorta af kon bind soos 'n naelstring
dit kon afwas en toedraai in linne
dit met bies kon versterk teen die koue
en dit kon neerlê in 'n mandjie
versier met 'n groot strik—groot soos 'n hand;

as ek
dit voor jou deur kon los
dit vir jou soos 'n ring aan jou vinger kon gee
óf soos die lewensasem Adam ingeblaas
óf soos lente—opgekrul in die palm van God se hand
nes 'n baba krimpvarkie;

en as jy
dit sou aanvaar, dit sou inasem,
dit sou inneem soos soet perskes,
medepligtige sou wees aan die gevangenisontsnapping,
as jy jou bors sou bied vir bies en liefde,
jou borskas sou deel met 'n ekstra hart—om passievol
jou bloed te pomp;

as ek kon,
en as jy sou,
behoort my hart aan jou.




... Sanko Lewis

Dors

kyk hoe horingdor is dit, hoe brosdroog,
sien hoe dit skilfer, hoe staan die stof
met elke tromslag, krummel dit met aantas,
hoe poeier die roes, hoor hoe kraak die skaniere,
verwelk tot stok, verkrimp tot klont,
verneder tot kurk en grond

o hoe dors my hart na die lafenis
wat jou liefde is!



... Sanko Lewis

inmekaarin

ewig lê ons inmekaar:

ek skiet penwortel in jou klam rooigrond
en groei 'n boom
ons kapilêre hare velcro
pens teen pens gesoom
hartklop teen hartklop
monde in 'n ewige lis gekus
asem ek in wat jy uitasem
asem jy uit wat ek inasem
een ego eggo

:ewig lê ons mekaarin


... Sanko Lewis

Met ons samekoms

Nooit weer sal die son verdrink in die see nie;
nooit weer sal die aandster ’n gevaarbaken wees nie.



... Sanko Lewis

Vergenoeg

Die mik van jou stuitjie,
jou bors, jou keelkuiltjie;
die koepel van jou dy,
jou voetbrug, jou rug;
die dons van jou mons pubis;
die lyn wat jou lippe lus;
die kegels van jou tepels;
gewis jou hele lengte en breedte—
gee my vreugde.


... Sanko Lewis

Genesis 2:24

My blote smelt jou blanke –

          Ek wis g’n onderskeid
          tussen vlees of huid
          g’n lyn tussen id en syn
          nóg verskeidenheid
          tussen die hartklank
          en die weerklank
          van ons seksualiteit nie.

jou naakte smelt my flanke.


... Sanko Lewis

Gewo(o)n(t)e Liefde

Ons hou plomp mekaar
se lawwe vleise vas –
ons papgesitte boude
jou ongestutte borste
my lamsakkige balsak
en hangpeulpiel.

Ek staan jou by –
be-dek skaamteloos
jou skaamte
tot ons lywe bloos
en ons harte broos is.

Ons hou mekaar vas,
omdat ons pitte
in mekaar se velle
soos litte pas.


... Sanko Lewis

Gedagtes omtrent "Ek het jou lief" en "Ek is lief vir jou."

Daar is twee hoofuitdrukkings in Afrikaans om jou liefde teenoor 'n ander mee te deel: “Ek het jou lief” en “Ek is lief vir jou.” Alhoewel die twee uitdrukkings tipies as eenders in betekenis beskou word, is daar tog semantiese verskille wat lei tot eiesoortige betekenis.

Daar is twee punte van belang rakende die uitdrukking “Ek het jou lief.” Ten eerste word die liefdesdaad as 'n besitting beskou. Dit is iets wat ek het. Die tweede en moontlik belangriker punt is dat hierdie uitdrukking kontekstueel is. Dit wat ek het, het ek binne 'n bepaalde tyd en ruimte. Deur na soortgelyke uitdrukkings te kyk, kan ons die kontekstuele aard daarvan beter besin. “Gister het die kinders pret in die speelparkie gehad.” Dit wat die kinders gehad het, naamlik “pret,” het hulle gister (tyd) in die speelparkie (ruimte) gehad. Ons sien dat die uitdrukking slegs binne 'n bepaalde tyd en ruimte van toepassing was. “Ek het honger,” is soortgelyk voorwaardelik. Dit wat ek het (“honger”), het ek slegs vir 'n bepaalde tydperk. Sodra ek geëet het, het ek nie meer honger nie. Die kinders se pret het slegs gister geduur terwyl hulle in die parkie was. Dit wat ek het, is dus nie ewigdurend nie. “Ek het jou lief” is nie kategories dieselfde as “Ek het groen oë” nie. Die rede daarvoor is dat liefde 'n gevoel is. Met “gevoel” bedoel ek nie 'n emosie nie, maar eerder 'n sensasie, soos dors, honger, kopseer, pret, 'n orgasme. Weens die vlietende, tog intense, aard van gevoelens pas “Ek het jou lief” meer by jongverliefdes, of in daardie spesifieke situasies waar die gevoel van liefde pertinent sterk, byna fisies, gevoel word. “Ek het jou lief” kommunikeer 'n intensie gevoel in die hier-en-nou, maar dit dra ook 'n besitlikheid oor weens die woordorde: “Ek het jou . . .” kommunikaar indirek “Ek besit jou.”

“Ek is lief vir jou” kommunikeer as te ware twee dinge gelyktydig, waarvan die eerste eksistensiëel van aard is. Daar is 'n versoeking om te dink dat “Ek is lief vir jou” die Afrikaanse ekwivalent van die Engelse “I love you” is, maar dit is 'n verkeerde aanname. 'n Direkte vertaling van “Ek is lief vir jou” heet “I am love for you.” Die vreemdheid van hierdie uitdrukking in Engels stel ons in staat om duideliker die eksistensiële aard raak te sien: “I am love . . .” / “Ek is lief[de] . . .” Die subjek en objek word gelykgestel: X = Y; “ek” = “liefde.” Ek sê “Ek is honger” of “Ek is moeg” wanneer die gevoel sodanig tot my bewuste getree het, dat ek dit kwalik kan ignoreer. Wanneer ek dae laas geëet het, of dae laas geslaap het, raak my hongerte of my moegheid verterend. Dit is al waaraan ek kan dink, tot so 'n mate dat “ek” = “honger” of “ek” = “moeg.” Dieselfde gebeur met liefde, veral tydens verliefdheid:  “ek” = “lief[de]”;  “Ek is lief[de] . . . ” Die tweede boodskap wat gekommunikeer word is dat die “liefde is vir jou.” Gewoonlik wanneer ons hierdie grammatiesevorm gebruik is dit nie gerig aan 'n persoon nie: “Ek is laat,” “Ek is eensaam,” “Ek is Afrikaanssprekend” en so aan. Hierdie is die basiese subjek-werkwoord-objek sinskonstruksie. In die uitdrukking “Ek is lief vir jou” vind 'n interesante vervaging in die subjek en werkwoord plaas. Ek-is-lief word 'n sinsnede wat deur iets anders gerig word—die sinsnede kort 'n objek (direk of indirek) om volledig te wees: “Ek is lus vir sjokelade” (direk) of “Ek is honger [vir kos]” (indirek). Sonder die objek is die uitdrukking onvolledig. “Ek is lief . . .” kort 'n “vir jou” om daaraan sin te gee; met ander woorde, my liefde kort jou, want my liefde is gerig aan jou, sonder jou maak my liefde nie sin nie; en omdat ek lief[de] is wat tot jou gerig is, maak ek ook nie sin sonder jou nie, net soos wat “Ek is honger” nie sin maak indien kos nie bestaan nie. “Ek is honger” maak slegs sin omdat daar kos is wat my hongerte kan versadig; “Ek is lus vir sjokelade” is slegs sinvol omdat daar iets soos sjokelade bestaan—'n toffieappel gaan nie my lus om sjokelade versadig nie. “Ek is lief vir jou” is slegs logies omdat daar 'n “jou” is wat my liefde kan ontvang.

Dit is interesant dat ons in Afrikaans nie die eenvoudige subjek-werkwoord-objek sinskonstruksie gebruik soos in die Engelse “I love you” om ons liefde tot 'n ander uit te druk nie. Ons verstaan die uitdrukking “Ek haat jou” tog goedgenoeg, maar “Ek lief jou” lê ongemaklik op die tong en staan kru op die bladsy. In plaas daarvan dat “lief” ons saamvoeg, skei dit ons van mekaar. Ek staan aan hierdiekant; jy staan aan daardiekant; en in die middel staan die liefde soos 'n hindernis—gepas vir haat, maar ongepas vir liefde.

Met “Ek het jou lief” is liefde in ons besit; 'n intense gevoel in die hier-en-nou. Met “Ek is lief vir jou” verander ek in liefde en vind my vervulling in jou.



... Sanko Lewis

my ganse heelal

Jou tenger lyf span skielik styf
ryk uit, swel soos vye – balonne –
jou longe hou alle lug binne,
jou dye emmer oseane,
jy hap die sterreriem met groot gape,
arms en bene strek ligjare
soos die dood. Spermskippies seil
soos silwervissies, soos kwiktige
ruimteskepe, deur jou diepste
ruimte-tyd howe. Jou tengerlyf
is my ganse alle heilige hele heelal.


... Sanko Lewis

As ek sterf

As ek sterf, grawe nie 'n diep graf
vêr van die son af nie;
grawe vir my 'n vlak graf
sodat ek nie koud kry nie.

Tot dan, hou nie jou hart vêr
van my af nie; bly vlak neffens my.


... Sanko Lewis

A Love Proposal

if I could
harvest my heart like a peach
from my breast could pluck it
could steal it from its cage
could bind the aorta like an umbilical cord
could wash it and wrap it in linen
could strengthen it with colostrums against the cold
and nestle it softly in a cradle
decorated with a big bow—big like a hand;

if I could
lay it at your door
could give it to you like a ring on your finger
or like the breath of life kissed into Adam
or like spring—curled up in the palm of God’s hand
as a baby porcupine;

and if you could
accept it, could breathe it in,
could assimilate it like sweet peaches, be accomplice
to such grand a prison break, could give your breast
for colostrums and love, could share your chest
with an extra heart—passionate to pump your blood;

if I could
and if you would,
my heart is yours.


... Sanko Lewis

Dis die eerlike liefde

Soms in die kurwe onder jou bors voel ek kompleet,
- My liefde vir jou is oppervlakkig,
en as ek nes maak in die holte van jou keel voel ek volledig,
- maar my liefde vir jou is opreg,
en in die kuiltjie van jou stuitjie is ek gelukkig,
- dis soos vir katte en laventel en atleetlywe.
en as ek lepel om jou tepel lê, voel ek volmaak.


... Sanko Lewis

Gekneusde appelkose

Haar hare ruik na appelkose. Soet, vars appelkose. Ek lê met my gesig in haar hare; ek omhels haar van agter. Haar lieflike heupe kruin in my buik asof ek ’n moeder en sy my ongebore kind is en so wil ek verewig lê. Haar asemhaling is rustig nes ’n laaggety. Slaap sy altyd so rustig? Dis oggend maar ek durf nie roer nie. Netnou word sy wakker, staan sy op, begin die dag, die res van die lewe, en het hierdie oomblik aanbeweeg. Aanbeweeg soos gisteraand toe ek haar gekneusde appelkose met al vyf sintuie geproe het.


... Sanko Lewis

Aan 'n vreemdeling

'n Vryvertaling van "To a Stranger" deur Walt Whitman.

Verbygaande vreemdeling! Jy weet nie
met watse verlange ek na jou kyk nie:
Jy moet hý wees, of sý wees,
waarna ek in my drome soek.

Ek het sekerlik êrens
'n lewe vol geluk met jou gelewe:
Elke herinnering hernu in ons verby vlie—
vloeiend, vlyend, vlekloos, volwasse.

Jy het saam met my groot geword;
was 'n seun saam my of 'n dogter saam my:
Ek het saam met jou geëet, geslaap; jou liggaam
nie slegs joune nie en my liggaam nie slegs myne nie.

In ons verbygaan gee jy my die plesier
van jou oë, jou gesig, jou vlees:
In ruil neem jy my baard,
my bors, my hande.

Ek's nie veronderstel om met jou te praat nie;
mag alleenlik aan jou dink:
Wanneer ek alleen sit of snags alleen wakker word,
sal ek wag—ek twyfel nie in ons herontmoeting nie.

Ek sal daartoe sien—jou nie weer verloor nie.


... Sanko Lewis




Walt Whitman - To A Stranger by poetictouch

Neem en drink

kom, kom my koningin,
kom bestyg my troon,
kom bewoon my toring,

kom vul my leë ruimtes
soos die robyn van wyn
in die kom van kristal
as ons die liefde skink

kom     neem en drink



... Sanko Lewis

Ek mis jou

Ek mis jou. Met elke klop mis my hart jou.
My longe mis jou reuk wat soos veldlelies
in my valleie uitdy; my oë mis jou lyn,
versigtig getrek met ’n Pigmalion-pen:
van jou kroontjie, jou wenkbrou, jou neus,
jou heuningsoet lippe en ken, alles kunstig
uitgebytel. My honger hande mis jou
vorme (borste, dye, boude, lieste, vrug)
wat my bakhandpalms volmaak.
Ek mis jou. Met elke lewe mis my siel jou.


... Sanko Lewis

Openbaring

Toe nag aan dag geboorte gee,
jy gefetus teen my ribbekas ingelas,
jou asem met myne in gety
(die produk van vele seer- en lekkerkry),
tref dit my:
hoedat een man een vrou
een toekoms saam kan bou
om een ewigheid in te hou.


... Sanko Lewis

Sinergie

sekere dinge
is net
inherent
sinergeties:
grondboontjiebotter en stroop
appels en neute
neutmuskaat
kaneel
botterpampoen
room      arbei
ek & jy


... Sanko Lewis